penetratorzy: stycznia 2014

Na szczycie góry Pljesevica, 1648 metrów nad poziomem morza zlokalizowana była stacja radarowa, o której wspominaliśmy przy okazji podziemnego lotniska.

Znajdowały się tu dwa radary : brytyjski Marconi S-600 i CD-2. Miały one zasięg 400 kilometrów i były w stanie monitorować przestrzeń powietrzną nad Austrią, Węgrami i większą częścią Włoch. (Zdjęcie z roku 1990). Ze względu na złe warunki atmosferyczne panujące na górze Pljesevica, radary chronione były przez specjalne kopuły. Miały one średnicę 18 i 6 metrów, zbudowane były z trójkątnych elementów wykonanych z duraluminium i pokrytych kilkoma warstwami żywicy epoksydowej. Całość osadzona była na betonowej podstawie. Taka konstrukcja chroniła radary przed zamarzaniem i wiatrem, zdolna była wytrzymać wichurę o prędkości 200 km/h.

Jak pisaliśmy, ogromny teren wokół bazy lotniczej Zeljava został zaminowany.

Góra Pljesevica leży w Chorwacji, przy granicy z Bośnią i Hercegowiną. Wchodzi w skład Alp Dynarskich.

Tutaj, tak jak w przypadku bazy Zeljava, znaczna część kompleksu znajduje się pod ziemią.

Na pierwszy ogień poszło boczne wejście. Powstało ono, aby ułatwić dostęp do kompleksu w trudnych warunkach zimowych.

Cały obiekt składał się z części naziemnej - radarów i budynku mieszkalnego dla obsługi, oraz podziemnej - sieci tuneli.

Tutaj widzimy ślady pod wojskach kanadyjskich, stacjonujących tu w latach 1995 - 2003.

Kanadyjczycy pracowali tu przez 6 miesięcy w zmianach złożonych z 5 żołnierzy. Ich zadaniem było przywrócenie dla potrzeb SFOR sprawności radaru, zniszczonego przez wycofujące się wojska.

Z tego co udało się nam wyczytać, byli to nieźli jajcarze.

Zajęli bazę w 1995 roku, wraz z nadejściem międzynarodowych sił pokojowych (NATO - IFOR - SFOR) do Bośni i Hercegowiny. Przywrócili jej utraconą sprawność po wycofaniu wojsk Bośniackich Serbów, przystosowując ją jednocześnie według swoich potrzeb.

Kanadyjska misja w Bośni i Hercegowinie nosiła kryptonim : "Operacja Palladium". Ze względu na trudną dla nich do wymówienia nazwę "Gora Pljesevica", zaczęli mówić "Gola Pljesevica", a później już "Mount Gola".

Kanadyjczycy mieli tu łazienki, telewizję satelitarną, internet, kuchnię, a nawet siłownię. Zaopatrzenie otrzymywali z miasteczka Bihać drogą lądową, lub w przypadku dużego zaśnieżenia drogą powietrzną. Poruszali się na skuterach śnieżnych, mieli też specjalny pojazd gąsienicowy na wypadek konieczności nagłej ewakuacji.

Kompleks był w stanie działać w warunkach bojowych. Posiadał m.in. własny podziemny szpital z łóżkami gotowymi na przyjęcie rannych ...

własne generatory energii, stację paliw, kuchnię z jadalnią przygotowaną do warunków bojowych, jak również pokój odpoczynku dla załogi.

Wszystko to było odpowiednio klimatyzowane i zabezpieczone przed ewentualnym wybuchem nuklearnym.

Podziemny ciąg komunikacyjny był bardzo rozwinięty. Sieci tuneli prowadziły do radarów i sali generatorów.

Generatory.

Ten budynek dla personelu był częścią kompleksu widoczną dla ludzi. Reszta była schowana pod ziemią.

Stacja do sterowania radarami posiadała komputer LOCUS 16. Umożliwiał on przetwarzanie i przesyłanie danych do różnych centrów operacyjnych. Połączony był z maszyną kodująca, dzięki której zdolny był odbierać 6 niezależnych przechwytów dotyczących 6 myśliwców w różnych miejscach jednocześnie. Odbiorniki przechwytujące zamontowane były również na samolotach stacjonujących w bazie Zeljava.

Wszystko to razem wchodziło w skład systemu VOJIN - kontrolowanie przestrzeni powietrznej.

Po opuszczeniu przez Jugosłowiańską Armię Ludową bazy Zeljava i zniszczeniu lotniska w roku 1992 radary nadal działały. Używane były przez siły zbrojne Bośniackich Serbów wraz ze skonfederowanymi z nimi Chorwatami aż do operacji "Burza" we wrześniu 1995 roku (odzyskiwanie terenów znajdujących się pod kontrolą Serbów Chorwackich).

Bośniaccy Serbowie opuszczając w popłochu bazę radarową częściowo ją zniszczyli, aby sprzęt nie dostał się w ręce armii bośniackiej i chorwackiej.

Użyli tego co mieli pod ręką - granatów ręcznych, min przeciwczołgowych, oleju napędowego. Udało im się wyrwać układy elektroniczne, oraz znacznie zdewastować kopuły radarów, jednak nieprofesjonalnie podłożone ładunki wybuchowe nie poczyniły znaczących zniszczeń.